Posts

Trí tuệ nhân tạo – công nghệ của tương lai

Với xu thế phát triển công nghệ và ứng dụng trong đời sống xã hội đang thay đổi không ngừng, công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đang là điểm đến của các nhà khoa học trong tương lai.

Nhận định về sự phát triển của công nghệ trí tuệ nhân tạo, Viện Nghiên cứu sáng chế và Khai thác công nghệ (Bộ KH&CN) cho biết, theo dòng chảy của cuộc cách mạng 4.0, trí tuệ nhân tạo ngày càng được phổ biến và ứng dụng rộng rãi trong mọi lĩnh vực của cuộc sống. Mặc dù được John McCarthy, một nhà khoa học máy tính người Mỹ đề cập lần đầu tiên vào những năm 1950 nhưng đến ngày nay thuật ngữ trí tuệ nhân tạo mới thực sự được biết đến rộng rãi và được các “ông lớn” của làng công nghệ chạy đua phát triển.

AI là công nghệ sử dụng đến kỹ thuật số có khả năng thực hiện những nhiệm vụ mà bình thường phải cần tới trí thông minh của con người, được xem là phổ biến nhất. Đặc trưng của công nghệ AI là năng lực “tự học” của máy tính, do đó có thể tự phán đoán, phân tích trước các dữ liệu mới mà không cần sự hỗ trợ của con người, đồng thời có khả năng xử lý dữ liệu với số lượng rất lớn và tốc độ cao.

Hiện mỗi ngày trên toàn cầu có khoảng 2,2 tỷ GB dữ liệu mới (tương đương 165.000 tỷ trang tài liệu) được tạo ra và được các công ty, như Google, Twitter, Facebook, Amazon, Baidu, Weibo, Tencent hay Alibaba thu thập để tạo thành “dữ liệu lớn” (big data). Trí tuệ nhân tạo là một lĩnh vực liên quan đến chuyên ngành khoa học máy tính và công nghệ thông tin, bản chất của trí tuệ nhân tạo vẫn do con người làm ra, họ xây dựng các thuật toán, lập trình bằng các công cụ phần mềm công nghệ thông tin, giúp các máy tính có thể tự động xử lý các hành vi thông minh như con người.

Công nghệ trí tuệ nhân tạo hiện đang được ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực của đời sống. Ảnh minh họa 

Trí tuệ nhân tạo có khả năng tự thích nghi, tự học và tự phát triển, tự đưa ra các lập luận để giải quyết vấn đề, có thể giao tiếp như người…tất cả là do AI được cài một cơ sở dữ liệu lớn, được lập trình trên cơ sở dữ liệu đó và tái lập trình trên cơ sở dữ liệu mới sinh ra. Cứ như vậy cấu trúc của AI luôn luôn thay đổi và thích nghi trong điều kiện và hoàn cảnh mới. Dự báo đến năm 2030 của công ty kiểm toán và tư vấn tài chính PwC, GDP toàn cầu có thể tăng trưởng thêm 14% từ sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, AI đã xuất hiện trong nhiều ngành, từ cung cấp dịch vụ mua sắm ảo và ngân hàng trực tuyến đến giảm chi phí đầu tư trong sản xuất và hợp lý hóa chẩn đoán trong chăm sóc sức khỏe. AI đã thúc đẩy hầu hết các ngành công nghiệp tiến lên và thay đổi cuộc sống của nhiều người.

Trong lịch sử phát triển của mình từ năm 1960 đến năm 2018, thế giới đã có gần 340.000 sáng chế đồng dạng và hơn 1,6 triệu bài báo khoa học liên quan đến phát triển trí tuệ nhân tạo được công bố. Trong thập niên 80, AI đã bắt đầu được quan tâm, nhưng đến những năm 2012 sự tăng tốc mới trở nên mạnh mẽ. Giai đoạn 2006-2012, số công bố sáng chế bình quân tăng 8% trong một năm, nhưng đến giai đoạn 2012-2017 mức tăng đã đạt 28% trong một năm. Số lượng đơn sáng chế liên quan đến AI tăng từ 8.515 trong năm 2006 lên đến 12.473 năm 2011 và 55.660 năm 2017 (tăng gấp 6, 5 lần trong vòng 12 năm).

Trong nghiên cứu khoa học, các công bố bài báo liên quan đến AI cũng tăng lên rất nhanh chóng, đặc biệt trong thời gian đến năm 2018 gần đây với 1.636.649 bài báo được công bố. Sự xuất hiện của các bài báo khoa học về AI bắt đầu sớm hơn 10 năm trước khi diễn ra cuộc chạy đua bảo hộ sáng chế công nghệ AI. Chứng tỏ, kết quả của nghiên cứu khoa học cơ bản về AI đã có hiệu quả về mặt ứng dụng khi các cuộc đua đăng ký bảo hộ sáng chế gia tăng sau đó.

Theo Mediastandard, AI được chia làm ba loại gồm trí thông minh nhân tạo hẹp (ANI), trí thông minh phổ biến nhân tạo (AGI) và trí tuệ siêu nhân tạo (ASI). Những dự đoán về ứng dụng công nghệ AI trong nhiều lĩnh vực khác nhau, các nhà nghiên cứu, doanh nghiệp, khởi nghiệp và chính phủ có thể định hướng mục tiêu phát triển trong tương lai.

Đối với việc hỗ trợ hệ thống cổng thông tin chính phủ, công nghệ AI có thể là chìa khóa để tiến tới việc cải tiến cải cách hành chính hiệu quả, triệt để, giúp thay đổi đáng kế và giải quyết nhiều vấn đề bất cập hiện nay về quản lý và điều hành của các cơ quan quản lý nhà nước các cấp. Điển hình là việc ứng dụng AI vào hệ thống chatbot (trả lời tự động) và trợ lý ảo tại các trung tâm hành chính. Điều này cho phép người dân truy vấn thông tin nhận được câu trả lời nhanh chóng, hiệu quả cũng như ngăn chặn tình trạng xếp hàng, chờ đợi như trước kia.

Với lượng dữ liệu khổng lồ lưu trữ trong cơ sở dữ liệu của chính phủ, AI có khả năng tổ chức và kết hợp nhiều bộ dữ liệu để rút ra thông tin, cũng như tóm tắt một loạt các dạng dữ liệu. Tuy nhiên để triển khai được tốt hiệu quả, vấn đề an ninh mạng và bảo mật thông tin cũng cần được hệ thống AI quan tâm và vá kín.

Đối với việc phát triển nhận dạng khuôn mặt, việc nhận diện khuôn mặt bằng AI là ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào việc xác minh đặc tính gương mặt, máy tính tự động xác định, nhận dạng một người nào đó từ một bức hình ảnh kỹ thuật số hoặc một khung hình trong video. Nhận diện khuôn mặt bằng công nghệ AI thuộc một nhánh của thị giác máy tính, mà thị giác máy tính tốt hơn rất nhiều so với mắt thường của con người. Một trong những cách xác định là dựa vào những điểm nút của khuôn mặt. Công nghệ AI có thể đo tới 80 điểm nút (khoảng cách giữa các điểm trên một khuôn mặt giúp cơ chế nhận dạng khuôn mặt (FR) trở nên dễ dàng hơn.

Với cơ chế FR, một mạng lưới dạng thần kinh được hình thành trong hệ thống bằng cách nhập dữ liệu để tạo nhận dạng mẫu và những dữ liệu này bao gồm hình ảnh khuôn mặt của hàng triệu người được tổng hợp từ nhiều nguồn khác nhau như mạng xã hội, trang web, camera giám sát có chức năng ghi nhận các ứng dụng khác có khai báo nhận dạng khuôn mặt…AI triển khai thuật toán lưu trữ khoảng cách các điểm nút trong cơ sở dữ liệu của nó, quét nhận dạng và khớp định danh cá nhân với dữ liệu đang có.

Hiện nay ứng dụng này được tích hợp với các hệ thống giám sát như tại cổng chấm công của công ty, các hệ thống giám sát tại sân bay, ga tàu, nơi công cộng; nhận diện khuôn mặt trong hệ thống an ninh quốc gia; trong hệ thống bảo an ngân hàng, tòa nhà…

Công nghệ AI có thể giúp quá trình nhận dạng khuôn mặt được dễ dàng, nhanh chóng hơn. Ảnh: Mediastandard

Trong ngành vận tải, trí tuệ nhân tạo được ứng dụng trên những phương tiện vận tải tự lái, điển hình là ô tô. Sự ứng dụng này góp phần mang lại lợi ích kinh tế cao hơn nhờ khả năng cắt giảm chi phí cũng như hạn chế những tai nạn nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên việc ứng dụng này vẫn chưa được phổ biến vì vẫn trong giai đoạn thử nghiệm, nhưng với sự hỗ trợ của thuật toán Deep Learning (học sâu) với hàng hoạt các chức năng như nhận dạng và xử lý hình ảnh; nhận dạng và điều khiển bằng giọng nói, xử lý ngôn ngữ tự nhiên; phát hiện vật cản, giải quyết bài toán điều khiển thời gian thực (real time) và xây dựng được một cơ cở dữ liệu khổng lồ về hệ thống giao thông và các tình huống giao thông… thì ứng dụng này trong tương lai sẽ sớm được đưa vào sử dụng.

Xe tự lái sẽ an toàn và xử lý thông minh các tình huống vì chúng được tích hợp nhiều tính năng tự động, các bộ cảm biến xung quanh xe luôn được phát tín hiệu phủ đủ rộng và đủ xa để phát hiện vật cản giúp phát hiện nhanh chóng các chướng ngại vật, các camera nhận dạng các tín hiệu ảnh để phân tích xử lý kịp thời theo các thuật toán với dữ liệu có sẵn (biển báo, chỉ dẫn giao thông, theo dõi phương tiện, người đi đường…)

Công nghệ AI đã mang lại thành công lớn trong các ngành công nghiệp khác nhau, tuy nhiên đỉnh cao phát triển của nó vẫn chưa đến. Năm 2016, thị trường toàn cầu của AI đạt trị giá 4 tỷ USD nhưng dự đoán sẽ lên tới 169 tỷ USD vào năm 2025 và 15.700 tỷ USD vào năm 2035. Với xu thế phát triển công nghệ và ứng dụng trong đời sống xã hội đang thay đổi không ngừng, công nghệ AI đang là điểm đến nhiều hơn nữa của đa số các nhà khoa học trong tương lai.

Phong Lâm
https://vietq.vn/tri-tue-nhan-tao-la-cong-nghe-cua-tuong-lai-thu-hut-su-chu-y-cua-nhieu-nha-khoa-hoc-d191269.html

Trí tuệ nhân tạo sẽ tác động đến cuộc sống như thế nào?

Trong xu hướng phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) hiện nay, các nhà lãnh đạo công nghệ như Microsoft, IBM, Huawei và Google đang tập trung và dành nguồn lực để xây dựng các giải pháp AI tốt nhất.

Không thể phủ nhận tác động mạnh mẽ của công nghệ AI trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt khi cuộc sống ngày càng tiến bộ thì công nghệ đã giúp ích cho con người ngay cả trong những tình huống khó khăn nhất.

1. Hỗ trợ người khuyết tật

Hiện nay có hơn 1 tỷ người bị khuyết tật trên toàn thế giới. Trí tuệ nhân tạo có thể được sử dụng để giúp họ cải thiện các hoạt động trong cuộc sống. Nó cũng có thể tạo việc làm, cải thiện cuộc sống hàng ngày và giúp những người khuyết tật giao tiếp.

Ứng dụng công nghệ AI có thể mở ra thế giới sách cho trẻ em khiếm thính và gia đình của chúng, giúp để đọc sách cho trẻ em và dịch chúng sang ngôn ngữ ký hiệu, tạo ra một trải nghiệm đọc xác thực và giúp các gia đình có trẻ em khiếm thính có thể tận hưởng thời gian kể chuyện phong phú. Các ứng dụng và công cụ được cung cấp bởi trí tuệ nhân tạo đang cải thiện khả năng tiếp cận với thế giới của họ.

2. Giúp cải thiện tình trạng biến đổi khí hậu, ứng dụng trong bảo tồn sinh học và vấn đề môi trường

Một trong những vấn đề rắc rối và cấp bách nhất mà hành tinh phải đối mặt ngày nay là biến đổi khí hậu. Các nhà đổi mới trong lĩnh vực AI đang phát triển bằng nhiều cách khác nhau để công nghệ được áp dụng nhằm giúp cải thiện vấn đề biến đổi khí hậu từ mô phỏng đến giám sát, đo lường và quản lý tài nguyên.

Ngoài ra, AI đã được triển khai trong bảo tồn sinh học. Các công cụ AI giúp giám sát động vật hoang dã chính xác và hiệu quả hơn và phân tích dữ liệu được sắp xếp hợp lý. Máy bay không người lái cũng được sử dụng để theo dõi các quần thể động vật hoang dã và đếm động vật cũng như bắt những kẻ săn trộm.

3. Cải thiện nạn đói trên thế giới

Để nuôi sống dân số thế giới vào năm 2050, Liên Hợp quốc ước tính chúng ta sẽ cần tăng 70% sản lượng lương thực của thế giới. Nhiệm vụ khổng lồ này có vẻ hợp lý hơn với sự hỗ trợ của AI. Ngoài việc phát triển hạt giống tốt, AI có thể được sử dụng để tự động hóa các nhiệm vụ đơn giản, phát hiện bệnh, áp dụng chính xác thuốc diệt cỏ và nói chung là tối đa hóa sản xuất cây trồng.

4. Cải thiện quyền con người

AI làm cho nhiệm vụ xác định các vi phạm nhân quyền như buôn người nhanh hơn và toàn diện hơn. Sử dụng công nghệ nhận dạng khuôn mặt được cung cấp bởi hình ảnh AI có thể được phân tích để tìm người mất tích và hình ảnh có thể được xem xét để phát hiện các vi phạm nhân quyền khác.

Công nghệ AI góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống con người.

5. Chống tin giả

Mặc dù AI tạo ra rất nhiều chiến dịch không rõ ràng và nội dung tin tức giả nhưng nó cũng có thể được sử dụng để chống lại tin tức giả. AI có thể được sử dụng để xác minh sự thật của các bài báo. Vì lượng nội dung được tạo ra hàng ngày là quá nhiều để con người giám sát một cách hiệu quả, AI cung cấp một giải pháp giúp xác định tin tức giả. Việc sử dụng AI trong cuộc chiến chống lại tin tức giả là một bước đi đúng hướng.

6. Cải thiện chất lượng giáo dục

Áp lực ngày càng gia tăng cho các nhà giáo trong việc đào tạo học sinh nhằm giúp cho học sinh đạt được kết quả cao, AI cung cấp các công cụ có giá trị để có thể hỗ trợ việc học của học sinh cả trong và ngoài giờ lên lớp. Ở cấp độ tổng thể, AI có thể giúp xử lý số liệu thống kê giáo dục để cho phép ra quyết định cho các nhà hoạch định chính sách và lãnh đạo giáo dục.

7. Hỗ trợ trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe

AI đã cách mạng hóa ngành chăm sóc sức khỏe, giúp hỗ trợ chẩn đoán và phát hiện bệnh trước khi có sự tham gia của các chuyên gia y tế cũng như hỗ trợ nhân viên y tế một khi bệnh nhân được chăm sóc. Các hệ thống chăm sóc sức khỏe tạo ra khối lượng dữ liệu sẽ không được sử dụng nếu không có sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo và học máy. AI không chỉ được sử dụng để phát triển các liệu pháp thuốc tân tiến mà robot cũng ngày càng được sử dụng để hỗ trợ phẫu thuật.

8. Giúp giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra

AI không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện, theo dõi và tìm hiểu về các thảm họa thiên nhiên như bão và động đất, mà còn thúc đẩy nghiên cứu để làm cho xã hội của chúng ta trở nên kiên cường hơn khi gặp thảm họa. Các nhà nghiên cứu hiện đang sử dụng AI để tìm ra các giải pháp giúp cho cơ sở hạ tầng ít bị ảnh hưởng bởi thiên tai. Trong mọi trường hợp, AI đều có thể chạy nhiều kịch bản và mô hình máy tính khác nhau để xác định các giải pháp tốt nhất cho các vấn đề xảy ra.

Không thiếu những thách thức cần phải giải quyết hôm nay để tạo ra một ngày mai tốt đẹp hơn cho hành tinh, văn hóa và xã hội của chúng ta. Khi con người hợp tác với AI sẽ cung cấp những giải pháp sáng tạo để giải quyết những vấn đề cực kỳ thách thức đồng thời cung cấp những giải pháp nhằm cải thiện đáng kể cuộc sống của chúng ta.

Bảo Linh (t/h)
http://vietq.vn/tri-tue-nhan-tao-se-tac-dong-den-cuoc-song-nhu-the-nao-d169731.html