Đông Nam Á thiết lập “hàng rào bảo vệ” đối với trí thông minh nhân tạo

/in /by

Các quốc gia Đông Nam Á đang xây dựng bộ quy tắc quản trị và đạo đức mới cho trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm áp đặt “các rào cản” lên dòng công nghệ đang bùng nổ này. Năm quan chức hiểu rõ trực tiếp về vấn đề này đã xác nhận thông tin trên với Reuters.

Những cơ quan quản lý trên khắp thế giới đang gấp rút soạn thảo ra những quy định để quản lý việc sử dụng trí tuệ nhân tạo. Với năng lực tạo ra văn bản và hình ảnh, dòng công nghệ này mang lại nhiều niềm phấn khích, cũng như nỗi lo ngại về khả năng tái định hình nhiều ngành công nghiệp.

Vào tháng 2/2023, các bộ trưởng của 10 nước thành viên trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã nhìn nhận tính cấp bách của việc phát triển một “hướng dẫn sử dụng AI” tại ASEAN – một khu vực với 668 triệu dân sinh sống. Dù vậy, vẫn chưa có báo cáo chi tiết nào về nội dung thảo luận giữa những nhà hoạch định chính sách trong khu vực.

Các quan chức cấp cao của Đông Nam Á cho biết, “Bộ Quy tắc của ASEAN về Quản trị và Đạo đức AI” đang được hình thành, với mục đích cố gắng cân bằng giữa lợi ích kinh tế và rủi ro trong quá trình ứng dụng công nghệ này.

“Công việc soạn thảo đang diễn ra và có thể sẽ hoàn thành vào cuối năm nay trước khi được các thành viên ASEAN thông qua”, một quan chức nói với Reuters.

Một quan chức khác cho biết, dự thảo có thể sẽ được công bố tại Hội nghị Bộ trưởng Kỹ thuật số ASEAN (ADGMIN) vào đầu năm tới.

Phát ngôn viên của Bộ Thông tin và Truyền thông Singapore cho biết, với tư cách là chủ tọa ADGMIN tổ chức vào năm 2024, quốc gia này sẽ hợp tác với những thành viên ASEAN khác “để xây dựng nên “Bộ Quy tắc của ASEAN về Quản trị và Đạo đức AI”. Đây sẽ là một bước đi thực tế và khả thi để tăng độ tin cậy trong việc triển khai những công nghệ AI mang đầy tính sáng tạo và trách nhiệm trong khu vực ASEAN”.

Những nước thành viên ASEAN khác bao gồm Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam. Reuters đã không liên hệ được ngay với chính phủ của những nước trên để yêu cầu bình luận.

Các nguồn tin từ chối bình luận thêm về bản chất của bộ quy tắc sử dụng AI, vì thảo luận chỉ mới ở giai đoạn đầu. Đây cũng là một nội dung có tính bảo mật cao.

Những nguồn tin này từ chối tiết lộ danh tính vì họ không được phép nói chuyện với giới truyền thông. Trong số những người trao đổi với Reuters, có quan chức của 3 quốc gia Đông Nam Á.

Trong vòng vài tuần tới, Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ dự kiến sẽ công bố bản dự thảo về bộ quy tắc ứng xử tự nguyện cho AI. Bộ quy tắc này sẽ có hiệu lực trước Đạo luật AI tiên phong của EU, vốn vẫn đang nằm trong giai đoạn thảo luận.

Như những đối tác của họ ở châu Âu và Mỹ, giới hoạch định chính sách của ASEAN cũng đã bày tỏ mối quan ngại cụ thể về khả năng AI công nghiệp hóa thông tin sai lệch.

Trong một bài báo nghiên cứu đăng tải vào tháng 6, Cơ quan Phát triển Truyền thông Infocomm của Singapore đã cảnh báo: AI tổng quát (regenerative AI) có khả năng những nội dung có bản chất “đánh lừa” nhưng mang tính thuyết phục nhất định, gây nguy cơ tạo ra “ảo giác”.

Theo 3 nguồn tin, quốc đảo này, với quyết định đi đầu trong công cuộc vạch ra chiến lược đối phó với AI trong khu vực, đang tổ nhiều cuộc đàm phán để xây dựng quy tắc sử dụng AI.

Ngọc Duyên/AFP
https://petrotimes.vn/dong-nam-a-thiet-lap-hang-rao-bao-ve-doi-voi-tri-thong-minh-nhan-tao-687507.html

Phát triển loại hydrogel chứa muối hấp thụ nước từ không khí, ngay cả trong điều kiện sa mạc

/in /by

Các nhà nghiên cứu đã tạo ra một loại hydrogel siêu hấp thụ có thể hút hơi ẩm từ không khí với số lượng lớn hơn so với các vật liệu trước đây, ngay cả trong điều kiện sa mạc. Vật liệu mới mở ra cơ hội tạo ra một phương pháp hiệu quả, bền vững để giải quyết vấn đề quan trọng là khan hiếm nước.

Nước là chìa khóa cho sự sống còn của con người, năng lượng, sản xuất lương thực và hệ sinh thái lành mạnh. Đồng thời, biến đổi khí hậu đã làm tăng thêm gánh nặng duy trì nguồn cung cấp nước và năng lượng toàn cầu do điều kiện môi trường thay đổi. Theo Unicef, gần 2/3 dân số thế giới đang trải qua tình trạng khan hiếm nước nghiêm trọng ít nhất một tháng mỗi năm.

Trong quá trình tìm kiếm các vật liệu sáng tạo cho phép thu hoạch nước, hydrogel có thể hấp thụ độ ẩm từ không khí đã thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu. Để có hiệu quả và có thể sử dụng được trong nhiều tình huống môi trường khác nhau, những hydrogel này cần phải có chi phí thấp, có thể mở rộng và bền vững, cũng như cung cấp mức độ hấp thụ hơi nước cao.

Các nhà nghiên cứu của MIT đã phát triển một loại hydrogel siêu hấp thụ đáp ứng tất cả các yêu cầu này, ngay cả trong điều kiện giống như sa mạc. Chìa khóa cho khả năng hấp thụ của vật liệu là nạp vào hydrogel một loại muối đặc biệt có tên là lithium clorua.

Sau khi đọc các nghiên cứu khác sử dụng hỗn hợp hydrogel với muối, các nhà nghiên cứu đã quyết định sử dụng lithium clorua, chất có khả năng hút ẩm cao. Nó có khả năng hấp thụ độ ẩm gấp 10 lần khối lượng của nó. Nhưng nó cần một vật liệu có thể giữ nước muối thu được từ không khí. Đó là nơi hydrogel phát huy tác dụng.

 Các nhà nghiên cứu đã tạo ra một loại hydrogel siêu hấp thụ có thể hút hơi ẩm từ không khí, ngay cả trong điều kiện sa mạc.

Các nhà nghiên cứu đã thử nghiệm bằng cách thả các đĩa hydrogel vào dung dịch chứa muối lithium clorua với nồng độ khác nhau. Mỗi ngày, họ được cân để xem có bao nhiêu muối đã được truyền vào hydrogel. Sau khi ngâm trong 30 ngày, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng hydrogel chiếm 0,8 oz (24 g) muối trên mỗi gam gel. Nghiên cứu trước đây đã đạt được mức hấp thụ muối là 0,2 oz (6 g), nhưng hydrogel không được để lâu trong dung dịch muối.

Hydrogel chứa muối đã được thử nghiệm trong các điều kiện độ ẩm khác nhau. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, ở các mức độ ẩm khác nhau – 30%, 50% và 70% – hydrogel hấp thụ độ ẩm mà không bị rò rỉ. Theo các nhà nghiên cứu, ngay cả ở độ ẩm tương đối 30%, thấp hơn độ ẩm trong sa mạc vào ban đêm, hydrogel thu được 0,06 oz (1,79 g) nước trên mỗi gam vật liệu, nhiều hơn 15% so với hydrogel được thử nghiệm trước đây. Nước có thể được đun nóng, ngưng tụ và thu thập dưới dạng nước siêu tinh khiết.

Carlos Díaz-Marín, một trong những đồng tác giả của nghiên cứu cho biết: “Bất kỳ sa mạc nào trong đêm sẽ có độ ẩm tương đối thấp, vì vậy có thể hình dung rằng vật liệu này có thể tạo ra nước trên sa mạc”.

Hà My
https://vietq.vn/phat-trien-loai-hydrogel-chua-muoi-hap-thu-nuoc-tu-khong-khi-ngay-ca-trong-dieu-kien-sa-mac-d211546.html

Quang hợp nhân tạo biến nước thành hydro

/in /by

Các nhà khoa học Thụy Sĩ đã chế tạo thành công lò phản ứng năng lượng mặt trời có thể sản xuất hydro từ ánh sáng mặt trời và nước với hiệu suất cao hơn, chi phí sản xuất thấp hơn so với các công nghệ hiện nay.

Các kỹ sư tại Viện Công nghệ liên bang Lausanne (EPFL) chế tạo và thử nghiệm thành công một lò phản ứng năng lượng mặt trời có thể sản xuất hydro từ ánh sáng mặt trời và nước. Hệ thống mới này không chỉ đạt hiệu quả cao trong việc sản xuất hydro mà còn thu giữ các sản phẩm “thải”, phụ phẩm của oxy và nhiệt để đưa vào sử dụng.

Hydro đóng vai trò quan trọng trong năng lượng tái tạo. Một trong những cách hiệu quả nhất để sản xuất hydro là tách nước thành các phân tử cấu thành. Việc thực hiện quá trình này bằng năng lượng mặt trời được gọi là quang hợp nhân tạo.

Đĩa parabol đóng vai trò chính trong lò phản ứng hydro năng lượng mặt trời mới của EPFL

Lò phản ứng của EPFL trông giống đĩa vệ tinh và hoạt động theo nguyên lý tương tự – diện tích bề mặt cong lớn thu nhận càng nhiều ánh sáng càng tốt và tập trung ánh sáng vào thiết bị nhỏ treo lơ lửng ở giữa. Chiếc đĩa thu nhiệt từ mặt trời và tập trung nhiệt khoảng 800 lần vào một lò phản ứng quang điện hóa. Nước được bơm vào lò phản ứng và tại đây, năng lượng mặt trời giúp phân tách các phân tử nước thành hydro và oxy.

Lò phản ứng giữ lại 2 phụ phẩm của quá trình sản xuất hydro thường bị lãng phí là oxy và nhiệt. Oxy có thể dùng trong các bệnh viện hoặc cho công nghiệp, còn nhiệt được truyền qua bộ trao đổi nhiệt, có thể giúp đun nước hoặc sưởi ấm các tòa nhà.

Nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm lò phản ứng tại cơ sở của EPFL trong hơn 13 ngày, vào tháng 8-2020, tháng 2 và tháng 3-2021, để hiểu cách thức hoạt động của nó trong những điều kiện thời tiết khác nhau. Hiệu suất chuyển hóa năng lượng mặt trời – hydro đạt mức trung bình trên 20%, tạo ra khoảng 500g hydro mỗi ngày.

Nhóm nghiên cứu cho biết, với sản lượng đó, trong hơn 1 năm, hệ thống có thể cung cấp năng lượng cho 1,5 xe chạy bằng pin nhiên liệu hydro (với quãng đường di chuyển trung bình) hoặc đáp ứng khoảng 1/2 nhu cầu điện của 1 hộ gia đình 4 người.

Sophia Haussener – tác giả của nhóm nghiên cứu – cho biết: “Với công suất đầu ra hơn 2 kW, chúng tôi đã phá vỡ mức trần 1 kW cho lò phản ứng thử nghiệm trong khi vẫn duy trì hiệu suất cao kỷ lục ở quy mô này. Lượng hydro đạt được trong nghiên cứu mới cho thấy bước tiến đáng khích lệ trong việc thương mại hóa công nghệ này”.

Nhóm nghiên cứu dự định xây dựng một nhà máy thử nghiệm công suất vài trăm kW tại một cơ sở sản xuất kim loại. Hydro sẽ được dùng để ủ kim loại, nhiệt dùng để đun nóng nước, còn oxy cung cấp cho các bệnh viện gần đó.

Tường Linh
https://petrotimes.vn/quang-hop-nhan-tao-bien-nuoc-thanh-hydro-687171.html

Luật về năng lượng tái tạo của châu Âu có gì mới?

/in /by

Theo những nguồn tin ngoại giao, các nước EU dự kiến sẽ thông qua luật về những mục tiêu năng lượng tái tạo mới vào hôm 14/6. Hiện họ đang xem xét một vài lựa chọn còn lại, trong đó có miễn trừ đối với một số nhà máy amoniac, nhằm thuyết phục những quốc gia vẫn còn hoài nghi về phiên bản cuối cùng của luật.

Liên minh châu Âu đang cố gắng hoàn thiện một yếu tố chủ chốt trong chương trình nghị sự về khí hậu của họ. Nếu các quốc gia và nhà lập pháp EU thông qua, luật năng lượng tái tạo sẽ chính thức hóa mục tiêu ràng buộc lên EU, là đạt tỷ trọng 42,5% năng lượng tái tạo trong cơ cấu điện của năm 2030.

Công việc thông qua luật này đã bị trì hoãn trong nhiều tuần, do sự phản đối muộn màng từ Pháp, còn những quốc gia khác thì muốn dự luật đưa cách thức đối xử thuận lợi hơn đối với năng lượng hạt nhân, vì đấy là loại năng lượng ít carbon, nhưng không thể tái tạo.

Nhiều quốc gia, phần lớn là ở Đông Âu hay có hứng thú với năng lượng hạt nhân, cũng bày tỏ quan ngại về số phận của amoniac được sản xuất từ hydrogen nếu thông qua phiên bản luật hiện tại.

Thụy Điển – Chủ tịch luân phiên hiện tại của EU kiêm nước chủ trì những cuộc đàm phán giữa những nước EU, đã đưa luật này trở lại chương trình nghị sự của cuộc họp giữa đại sứ các nước EU. Đây là tín hiệu cho thấy họ tin rằng luật đã có đủ sự ủng hộ để được thông qua.

Các nguồn tin ngoại giao cho biết, một số quốc gia không có lập trường rõ ràng. Slovakia dự kiến ​​sẽ ngừng phản đối và chuyển sang ủng hộ phiên bản cuối cùng. Như vậy, phiên bản luật này sẽ có lượng phiếu bầu đủ cao để được thông qua.

“Chúng tôi xác nhận, tiến trình thảo luận đang diễn ra và với một vài tiến triển. Tất nhiên, điều quan trọng là mọi người cùng hợp tác, vì chúng tôi cần họ đồng thuận. Chúng tôi đang xem xét lại những điều khoản về amoniac, điều này sẽ giúp chúng tôi có thêm tiến độ”. – Một quan chức Slovakia cho biết.

Một phiên bản dự luật cho thấy, điều khoản về amoniac có thể trở thành một lỗ hổng nhỏ để nhiều quốc gia sử dụng hydrogen có nguồn gốc năng lượng không thể tái tạo nhằm đạt được những mục tiêu về nhiên liệu tái tạo của họ.

“Một vài cơ sở tích hợp sản xuất amoniac có thể cần được xây dựng lại để dần dần tiêu thụ thêm nhiều hydrogen sản xuất từ quá trình điện phân.” – Trích nội dung dự luật.

Quá trình tính toán mục tiêu sử dụng nhiên liệu tái tạo của những quốc gia có thể sẽ loại trừ loại hydrogen được sản xuất tại những cơ sở này. Những nguồn tin cho biết thêm, những nhà máy sản xuất amoniac này nên có kế hoạch đạt trung hòa carbon vào năm 2035.

Ngọc Duyên/AFP
https://petrotimes.vn/luat-ve-nang-luong-tai-tao-cua-chau-au-co-gi-moi-687234.html

Phát minh mới cho phép loại bỏ hóa chất vĩnh cửu có trong nước

/in /by

Các nhà khoa học tại Mỹ đã phát minh ra công nghệ có thể lọc bỏ được hầu hết hóa chất vĩnh cửu có trong nguồn nước.

Khói bụi trong không khí, nước mưa nhanh chóng trở nên không an toàn để ăn uống nữa. Và một số “hóa chất vĩnh cửu” (những hóa chất không phân hủy trong môi trường) cũng tiếp tục tăng đến mức không an toàn trên khắp thế giới.

Trước tình hình đó, các nhà khoa học luôn cố gắng tìm ra giải pháp. Mới đây, một phương pháp xử lý hóa chất vĩnh cửu đã được tìm ra nhằm loại bỏ những chất độc này. Thường được biết đến với tên khoa học là nhóm hóa chất tổng hợp gồm perfluoroalkyl và polyfluoroalkyl, viết tắt là PFAS, hóa chất vĩnh cửu là một nhóm gồm hàng nghìn hóa chất tổng hợp được sử dụng trong gần như tất cả mọi thứ con người chế tạo ra.


Công nghệ giúp loại bỏ 99% hóa chất độc hại trong nguồn nước.

Vì thế, gần như không thể tránh khỏi việc chúng xâm nhập vào nguồn nước, đất, không khí, thậm chí cả trong máu. Mặc dù chúng không thực sự tồn tại mãi mãi, nhưng tên gọi đó được đặt cho chúng bởi vì chúng gần như không phân hủy và nhiều vô tận.

Nhiều nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ rõ ràng giữa các hóa chất này với một số vấn đề sức khỏe, trong đó có huyết áp cao và bất thường trong sinh sản. Do đó, các nhà khoa học nhận thấy cần phải tìm ra cách xử lý, loại bỏ hóa chất vĩnh cửu ra khỏi nguồn nước, và một công nghệ mới ra đời có thể làm được việc này.

Phương pháp xử lý nước mới được phát minh bởi các nhà nghiên cứu ở Trường đại học British Columbia, Mỹ có thể là giải pháp hiệu quả giúp loại bỏ chất độc hại có trong nước tự nhiên.

Cách hoạt động của nó là dùng một vật liệu có nguồn gốc silica có khả năng hút đến 99% hóa chất vĩnh cửu tìm thấy trong nước. Sau đó, các hóa chất vĩnh cửu được tách ra khỏi vật liệu này và như vậy chúng ta có thể sử dụng lại vật liệu này cho các lần sau. Qua nghiên cứu, phương pháp này vô cùng hiệu quả.

Nhóm nghiên cứu dự định trong những tháng tới đây sẽ thí nghiệm để tìm ra khả năng lọc tối ưu của vật liệu này. Họ hy vọng các thí nghiệm sẽ mất 6 tháng để hoàn thành. Nếu thành công, họ sẽ đưa ra phương pháp xử lý vĩnh viễn để giữ cho các chất độc không vượt quá tầm kiểm soát.

Công nghệ xử lý nước mới được kỳ vọng sẽ cùng với các giải pháp lọc nước hiện có giúp loại bỏ hóa chất vĩnh cửu nguy hại cho sức khỏe con người, từ đó giúp chúng ta giải quyết được vấn đề thiếu nước sạch đang diễn biến ngày càng trầm trọng ở nhiều nơi trên thế giới hiện nay.

Bảo Linh (t/h)
https://vietq.vn/phat-minh-moi-cho-phep-loai-bo-cac-hoa-chat-vinh-cuu-co-trong-nuoc-d211353.html

Phát triển vật liệu “siêu bọt” đa chức năng hấp thụ dầu tràn và diệt khuẩn

/in /by

Các nhà khoa học tại Đại học Georgia đã tạo ra loại vật liệu “siêu bọt” với hai ứng dụng tiềm năng rất có giá trị. Nó có thể được sử dụng để làm sạch sự cố tràn dầu, ngăn ngừa nhiễm trùng xảy ra tại các vị trí cấy ghép y tế.

Theo Giáo sư Hitesh Handa – Đại học Georgia, vật liệu ba chiều trông giống như miếng bọt biển có cấu trúc giống ma trận PDMS (polydimethylsiloxane) được tăng cường bằng các tiểu cầu nano graphene và vi hạt đồng kháng khuẩn. Những chất bổ sung này tạo cho bọt cấu trúc thô, xốp, vừa kỵ nước (không thấm nước) vừa ưa dầu (hút dầu).

Khi những miếng bọt biển làm từ bọt được đặt trong nước bị ô nhiễm dầu, chúng sẽ hấp thụ dầu trong khi không hút bất kỳ giọt nước nào. Khi dầu hấp thụ được loại bỏ khỏi bọt, bọt biển có thể tái sử dụng nhiều lần để hút nhiều dầu hơn.

Đồng thời, bọt biển cũng được phát hiện là hấp thụ các chất lỏng gây ô nhiễm nước không phân cực khác như chloroform, axit clohydric và chất ô nhiễm hữu cơ khác – để lại nước. Và nhờ sự hiện diện của các vi hạt đồng, bất kỳ vi khuẩn nào tiếp xúc với bọt đều bị tiêu diệt.

Vật liệu hút dầu và đẩy nước, ngoài ra nó còn có khả năng kháng khuẩn. 

Với chức năng đó, các nhà khoa học cũng hình dung các lớp vật liệu mỏng được áp dụng cho bề mặt của cấy ghép y tế. Sau đó, bọt có thể giảm thiểu khả năng nhiễm trùng bằng cách không chỉ tiêu diệt vi khuẩn mà còn đẩy lùi các chất lỏng như máu.

Giáo sư Handa cho biết: “Các thiết bị y tế hiện tại dễ bị nhiễm bẩn. Khi đưa bất kỳ thiết bị y tế nào vào cơ thể, protein là thứ đầu tiên dính vào bề mặt và chúng hoạt động giống như một chất keo cho phép máu hoặc vi khuẩn bám vào. Vì vậy, nếu chúng ta có thể ngăn chặn sự hấp thụ protein sẽ rất dễ dàng cho việc ngăn chặn sự nhiễm khuẩn”.

Mặt khác, các tiểu cầu nano graphene trong bọt làm cho nó dẫn điện, thúc đẩy các ứng dụng tiềm năng của nó.

An Hạ
https://vietq.vn/phat-trien-vat-lieu-sieu-bot-da-chuc-nang-hap-thu-dau-tran-va-diet-khuan-d210981.html