Nền kinh tế tuần hoàn ở các nước đang phát triển: Giải quyết chất thải là điểm bắt đầu
Từ 26 – 29 tháng 7 năm 2017, Diễn đàn Nghiên cứu Toàn cầu (Global Research Forum – GRF) về Sản xuất và Tiêu dùng bền vững (SCP) đã diễn ra tại thành phố Brighton (Vương quốc Anh) với sự tham dự của các nhà nghiên cứu phát triển, đại diện của giới kinh doanh, cơ quan chính phủ, các tổ chức xã hội.
Mục đích của diễn đàn năm 2017 này nhằm xác định các vấn đề kết nối giữa nền kinh tế tuần hoàn, lối sống bền vững và các vấn đề sinh kế với mục tiêu phát triển bền vững (SDGs).
Diễn đàn do Viện Nghiên cứu phát triển và Khoa Nghiên cứu Chính sách Khoa học (Trường Đại học Sussex – Anh) với sự hỗ trợ của Chương trình SWITCH-Asia và sự tham gia của hơn 130 đại biểu từ các nước trên thế giới.
Các nhà nghiên cứu, đại diện đến từ các tổ chức, doanh nghiệp, các cơ quan thuộc Chính phủ, các tổ chức xã hội tham dự Diễn đàn toàn cầu lần thứ 3 tại thành phố Brighton (Vương quốc Anh). (Nguồn: Institute for Development Studies)
Phát biểu khai mạc, Ông Janez Potočnik, Cựu Cao ủy viên về Môi trường của Liên minh Châu Âu và cũng là chủ tọa của phiên thảo luận đã đưa ra các yếu tố chính nhằm kết nối các vấn đề toàn cầu trong mối tương quan lớn như xóa đói giảm nghèo và mất cân bằng xã hội, các vấn đề môi trường, đô thị hóa và toàn cầu hóa có ảnh hưởng đến các mục tiêu phát triển bền vững như thế nào. Ông Janez cũng nhấn mạnh sự cần thiết để chuyển đổi sang mô hình kinh tế mới mà có thể tích hợp được tất cả các trụ cột của sự phát triển bền vững, trong đó SCP được xác định là chiến lược có hiệu quả nhất để tạo ra sự hiệp lực nhằm tạo nên các mục tiêu phát triển bền vững. Trong bối cảnh này, nền kinh tế tuần hoàn là một khái niệm có tính khả thi để đưa SCP vào trong thực tiễn.
Ông. Potočnik điểm lại các vấn đề thực hiện mục tiêu phát triển bền vững SDGs là ưu tiên của các quốc gia (Nguồn: Institute for Development Studies)
Ngoài ra Ông Janez cũng nhấn mạnh thêm việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững là ưu tiên của các quốc gia được xác định trong các văn kiện có tính chiến lược trong đó các chỉ số đều liên quan đến các quyết định chính sách cơ bản. Điều này có nghĩa rằng, tất cả các chính sách liên quan đều sẽ bị điều chỉnh một cách có hệ thống hướng đến giải quyết các vấn đề biến đổi khí hậu, quản lý nguồn lực và tuần hoàn nền kinh tế.
Nền kinh tế tuần hoàn và lối sống bền vững
Để thực hiện nền kinh tế tuần hoàn trong cuộc sống thường ngày, các diễn giả và đại biểu đều thống nhất về sự quan trọng của việc quảng bá cho lối sống bền vững. Ông Lewis Akenji, Nghiên cứu viên về Chính sách thuộc Viện Chiến lược môi trường toàn cầu (IGES) giải thích ba thành tố có thể sẽ được các bên liên quan khai thác và phát triển thêm là vai trò của các tổ chức, trách nhiệm rõ ràng của các bên liên quan và bài học kinh nghiệm từ các dự án thử nghiệm.
Ông Jeffrey Barber, Chủ tịch Diễn đàn Chiến lược tổng hợp (Integrative Strategies Forum) cũng đưa ra những ý kiến về cấp độ của nền kinh tế tuần hoàn phía sau những quá trình thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững thông qua câu hỏi “Liệu nó có bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi tư duy tuyến tính (tạo ra, sử dụng và bỏ) hay bởi tư duy nền kinh tế tuần hoàn?”. Để thực hiện nền kinh tế tuần hoàn chúng ta cần phải biết cái gì thực sự thúc đẩy con người và làm thế nào để chúng ta có thể tác động đến họ để chuyển sang lối sống bền vững. Ngoài ra Ông Jeffrey còn nhấn mạnh sự suy nghĩ của con người là mấu chốt nhất là đối với những người ra quyết định chiến lược.
Phụ nữ và nền kinh tế tuần hoàn
Khép kín vòng tuần hoàn đối với nguyên vật liệu và tài nguyên yêu cầu một phương thức quản lý chất thải phù hợp ở quy mô đô thị. Ở những nước đang phát triển những người thu gom chất thải có vai trò không thể thiếu trong phân loại rác. Bà Sonia Dias từ tổ chức WIEGO có trụ sở ở Brazil đã đề cập đến những thách thức là làm thế nào để có thể kết nối mọi người đang làm việc ở những lĩnh vực không chính thức (đa phần là phụ nữ) như thu gom chất thải trong các vấn đề của nền kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững. Những người đang làm việc ở bên lề xã hội thường có xu hướng bị bỏ quên khi đề cập trong các vấn đề chính sách. Do đó nếu có thể, bà ủng hộ việc chính thức hoá những người thu gom rác để công việc của họ có thể được công nhận và họ cũng có thể được hưởng một mức độ bảo trợ xã hội thông qua chính phủ.
Những mối quan tâm tương tự đã được bà Nalini Shekar, Giám đốc Hasiru Dala, một tổ chức phi chính phủ (NGO) có trụ sở tại Bangalore, Ấn Độ, chủ yếu làm việc với người thu gom rác thải. Cho đến nay, Hasiru Dala đã tiếp cận khoảng 7.000 người thu gom không chính thức để hỗ trợ thu gom chất thải của thành phố Bangalore. Hasiru Dala giúp tổ chức những người thu gom rác, từ đó cho họ cơ hội để nói lên nhu cầu của họ với chính phủ. Hiện có nhiều phụ nữ và nam giới làm việc như những người thu gom rác ở thành phố có khoảng 8 triệu người sinh sống.
Cơ chế tài chính xanh
Trong hội nghị, nhiều phiên họp song song đã cung cấp cho người tham gia hiểu rõ hơn về nhiều dự án nghiên cứu khác nhau và kết quả của họ. Trong một cuộc họp song song, ông Galib Ibn Anwarul Azim từ Quỹ Phát triển Vốn Liên hợp quốc tại Bangladesh đã giải thích kế hoạch tài chính xanh mới, “kế hoạch tái cấp vốn cho các sản phẩm / sáng kiến xanh” do chính phủ Bangladesh phát triển. Trong chương trình này, có 51 sản phẩm / sáng kiến từ tám lĩnh vực được liệt kê, trong số đó là năng lượng tái tạo, sử dụng năng lượng hiệu quả và quản lý chất thải rắn. Bên cạnh kế hoạch tài trợ này, Quỹ Chuyển đổi Xanh (GTF) là cơ chế cho vay mới nhất cho hai ngành xuất khẩu chính, dệt may và thuộc da bắt đầu từ tháng 1 năm 2016. Đây là quỹ quay vòng 200 triệu USD có nguồn gốc từ Ngân hàng Bangladesh. GTF sẽ hỗ trợ 10 loại sáng kiến xanh, thân thiện với môi trường như sử dụng hiệu quả tài nguyên và tái chế, năng lượng tái tạo, hiệu suất năng lượng và quản lý chất thải.
Nguồn: switch-asia.eu
