Luật Bảo vệ môi trường 2014: Đòn bẩy để phát triển bền vững
Thứ trưởng Bùi Cách Tuyến: Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 được Quốc hội thông qua vào tháng Sáu vừa qua, sự kiện này đã đánh dấu chặng đường nỗ lực, quyết tâm của cơ quan chủ trì xây dựng Luật của Bộ Tài nguyên và Môi trường, cũng như các cơ quan liên quan trong suốt gần 3 năm (từ năm 2012 đến 2014).
Xét một cách toàn diện, Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 đã thể chế hóa được chủ trương, đường lối của Đảng qua nhiều thời kỳ, đặc biệt là Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 3/6/2013 của Ban chấp hành Trung ương khóa XI với tiêu đề “Chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường.”
Mặt khác, Luật Bảo vệ môi trường lần này cũng thể hiện tinh thần của Hiến pháp năm 2013 về quyền của mọi người dân được sống trong môi trường trong lành. Luật cũng đã khắc phục được những hạn chế, chưa hoàn hảo của Luật Bảo vệ môi trường năm 2005 đồng thời bổ sung một số nội dung mới như tăng trưởng xanh, biến đổi khí hậu và an ninh môi trường…
Trên cơ sở kế thừa và phát huy những thành công trong công tác bảo vệ môi trường suốt những năm qua, Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 được xem là bước tiến quan trọng để nước ta tiếp tục nâng cao hiệu quả trong công tác bảo vệ môi trường giai đoạn mới.
– Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 gồm 20 Chương và 170 Điều, so với Luật Bảo vệ môi trường 2005 gồm 15 Chương và 136 Điều thì Luật lần này có những điểm cơ bản gì mới, thưa thứ trưởng?
Thứ trưởng Bùi Cách Tuyến: Trên cơ sở kế thừa nội dung của Luật bảo vệ môi trường 2005 đồng thời khắc phục những hạn chế, bất cập của của Luật cũ, Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 đã có những điểm mới rất quan trọng, góp phần làm sáng tỏ các vấn đề “nóng” trong giai đoạn mới.
Chẳng hạn như Luật Bảo vệ môi trường lần này đã đưa nội dung quy hoạch bảo vệ môi trường vào làm nền cho các quy hoạch khác. Có thể nói quy hoạch bảo vệ môi trường là một phạm vi hẹp hơn của quy hoạch môi trường, nhằm phục vụ cho chất lượng cuộc sống của con người đồng thời giúp chúng ta có cái nhìn dài hạn hơn để chủ động triển khai bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế, an sinh, xã hội, cũng như đảm bảo cho phát triển bền vững.
Điểm mới thứ hai là Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 đã làm nổi bật khía cạnh nội dung đánh giá môi trường chiến lược (DMC). Nội dung này đã được thu hẹp hơn các quy hoạch, cũng như giảm bớt các kế hoạch đánh giá tác động môi trường nhằm tạo thuận lợi cho xã hội.
Luật Bảo vệ môi trường lần này cũng đã bổ sung thêm nội dung mới đó là kế hoạch bảo vệ môi trường. Mặc dù, Luật Bảo vệ môi trường 2005 có quy định về cam kết bảo vệ môi trường nhưng trên thực tế, việc thực hiện cam kết này có nhiều khó khăn, thiếu thực thi và mang tính lý thuyết. Chính vì thế, Luật Bảo vệ môi trường đã quy định thêm 6 điều mới về kế hoạch bảo vệ môi trường.
Đặc biệt, Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 đã xây dựng thêm một số chương mới gắn liền với những vấn đề “nóng” hiện nay như: Quy định chương riêng về ứng phó với biến đổi khí hậu; một chương về bảo vệ môi trường biển và hải đảo, nhằm bảo đảm tính thống nhất và toàn diện của Luật Bảo vệ môi trường.
Ngoài ra, Luật lần này cũng bổ sung thêm các quy định về tăng trưởng xanh, cơ sở, sản phẩm thân thiện với môi trường nhằm hướng tới sự phát triển bền vững; bổ sung quy định nội dung quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường; quy định về quyền hạn và nghĩa vụ của các tổ chức xã hội, xã hội-nghề nghiệp và cộng đồng dân cư.
– Với những nội dung “cải tiến” quan trọng nêu trên, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã và đang triển khai những kế hoạch gì để thực hiện Luật bảo vệ môi trường sẽ chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2015, thưa thứ trưởng?
Thứ trưởng Bùi Cách Tuyến: Theo quy định về ban hành văn bản pháp quy hiện nay, từ ngày 1/1/2015 Luật bảo vệ môi trường năm 2014 sẽ chính thức có hiệu lực thi hành, nên các văn bản dưới Luật (ví dụ như Nghị định và những thông tư quan trọng) cũng phải có hiệu lực trong ngày này.
Chính vì thế, để Luật môi trường năm 2014 “thẳng tiến” đi vào cuộc sống, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chỉ đạo Tổng cục Môi trường rà soát, xây dựng danh mục các Nghị định, Thông tư hiện hành và đề xuất chỉnh sửa, bổ sung, xây dựng mới hệ thống các văn bản dưới luật nhằm hướng dẫn thực hiện các quy định mới của Luật lan tỏa trong toàn xã hội.
Ngoài ra, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đã yêu cầu Tổng cục Môi trường phối hợp với Bộ Tư pháp, Ủy ban Nhân dân các tỉnh, Sở, ngành, cơ quan phát thanh-truyền hình và các báo tổ chức phổ biến pháp luật về bảo vệ môi trường đến từng doanh nghiệp, địa bàn dân cư và hộ gia đình trong toàn xã hội./.
